μία ανταπόκριση του Ιούλιου Πτιμπέρ από τη φετινή biennale
Είναι το γεγονός της χρονιάς. Πρωτοσέλιδο στην Athens Voice και τη Lifo, ραδιοφωνικό σποτάκι στο Best, στένσιλ στα Εξάρχεια και του Ψυρρή, flyer στα hot spots της πόλης, πρώτο θέμα συζήτησης στο Γκάζι. Πρώτη μέρα Φεστιβάλ Αθηνών: DESTROY LAMIA. Η πιο creative biennale ever. Φρέσκιες ιδέες, φρέσκοι καλλιτέχνες (επιτέλους;).
Το παλιό βυρσοδεψείο στο Βοτανικό έχει μετατραπεί σε γκαλερί και φιλοξενεί έργα πρωτοποριακών νέων καλλιτεχνών. Εδώ παρουσιάζει το νέο της installation η Σώτη Κηπουργού, την «Άρπα της Εξιλέωσης». Φτιαγμένη από ελεφαντόδοντο και γαϊδουρότριχα, με φιλντισένια λαβή, η Άρπα, με Α κεφαλαίο, στέκει αρχοντική και αιθέρια καταμεσής της αίθουσας. Είναι “interactive”.
Η Σώτη προλογίζει:
«Αυτή εδώ είναι μία άρπα, είναι η άρπα, είναι η κάθε άρπα, είναι, τέλος, η μη-άρπα. Είναι η ενοχή και ταυτόχρονα η άρνησή της. Άμμος. Σκεφτείτε το για λίγο: Είναι ένα καλειδοσκοπικό σχόλιο πάνω στον ίλιγγο της ματαιοδοξίας. Είναι όμως και κάτι περισσότερο από αυτό: Είναι ο αντεστραμμένος καθρέφτης ενός κόσμου που λοιδορεί και λοιδορείται, και μας ψιθυρίζει στ’ αυτί το βαθιά ανθρώπινο, εξαγνιστικό σκοπό της. Σαν άλλος Πετρόφσκι, μας προσκαλεί να την ακούσουμε. Να ακούσουμε προσεκτικά τη σιωπή της.»
- Είναι πραγματικά post, ακούστηκε μια φωνή από το πλήθος.
- Είναι ανώτερη και από τον Πουλαίν στις καλύτερες στιγμές του, συμπλήρωσε ένας άλλος.
- Εδώ άλλωστε ο υπαρξισμός του Ελυμάρ συναντά το λυρισμό ενός Μπρεμπώ, την παιδικότητα ενός Ντριμποκόφ, την εσωτερική ικεσία ενός Λίχμαν-Πρέσκελε, διευκρίνισε μία κυρία.
- Εδώ σμίγει το Απολλώνιο με το Διονυσιακό, η νύχτα με τη μέρα, το γιν με το γιανγκ.
- Και τόσο ανυπόκριτα!
- Ας κάνουμε όμως όλοι ησυχία, και ας ακούσουμε την πανανθρώπινη σιωπή της…
Τετάρτη 1 Ιουλίου 2009
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Αναρτήσεις
4 σχόλια:
First we destroy Lamia...
and then we take Berlin!
Για όσους δεν το ξέρουν (και πώς να το ξέρουν, όταν τα μέσα μαζικής αποβλάκωσης θεωρούν ως διεθνούς εμβέλειας καλλιτέχνες τους κάθε λογής Ρουβάδες και Καλομοίρες), η Σώτη Κηπουργού και η Ρία Κωστοπούλου επιλέχτηκαν να εκπροσωπήσουν την χώρα μας στην έκθεση του Βερολίνου με θέμα "Το μηδέν και το ροζ". Όπως είναι φανερό και από τον τίτλο, η έκθεση είναι μια κραυγή κατά της περιβαλλοντικής καταστροφής, πράγμα που απ'ότι φαίνεται δεν αρέσει σε κάποιους.
Εμείς στηρίζουμε, γιατί η Σωτη-ρία της ψυχής (και του πλανήτη μας) είναι πολύ μεγάλο πράγμα.
Καλή επιτυχία κορίτσια!
Πολύ στενοχωριέμαι που απ ότι φαίνεται του Ιούλιου Πτιμπέρ του ξέφυγε(?) η πραγματική ανάγνωση του έργου, που για κάποιον αρκετά έμπειρο κριτικό τέχνης όπως είναι ο ίδιος φαντάζομαι πως είναι περισσότερο από προφανής. Το σχόλιο που παρουσιάζεις δεν είναι της Σώτης και έχω λόγους να το πιστεύω. Ελπίζω να μην έχει γίνει εσκεμμένα τούτη η χάλκευση...
Το έργο αυτό το είδα πρώτη φορά το '95 στο εργαστήρι της Σώτης στη Nickolson street στο Σαν Φραντσίσκο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής όπου, όπως θα γνωρίζουν μερικοί, η Σώτη έκανε το μπάτσελόρ της στην εφαρμοσμένη χαρακτική και στα πολυμέσα .Από την πρώτη στιγμή αρνήθηκε ηχηρά το χαρακτηρισμό "καλειδοσκοπικό σχόλιο πάνω στον ίλιγγο της ματαιοδοξίας", που εύκολα κότσαραν μερικοί. Γιατι για τη Σώτη,όπως πολύ καλά θα όφειλες να γνωρίζεις Ιούλιε, η ματαιοδοξία δεν είναι ιλιγγιώδης(με όσες Ριμποφσκικές παραμέτρους μπορεί να υπονοεί αυτό) άλλα κάτι το στυφό, το δύσκολα αφομοιώσιμο(μήπως εδώ θα έπρεπε να σκεφτούμε το "αναφομοίωτο" όπως ορίστηκε σαν έννοια από την ουγγρική νουβελ βαγκ και τους καλλιτέχνες της nop-art).
Αυτό φυσικά επιβάλλει μια καθαρά πολιτική ανάγνωση του έργου και όχι απλά μια υπαρξιστική.
Έστω κι αν δεχτώ πως η Σώτη χαρακτήρισε την άρπα ως "μη άρπα"-αν και θα έπρεπε τουλάχιστον να σημειώσει πως η σιωπή της διατηρεί μια αυστηρά μετωνυμική σχέση με το συγκείμενο-δε μπορώ να πιστέψω πως τη χαρακτήρισε "αντεστραμμενο καθρέπτη ενός κόσμου". Και για να σε προλάβω, όχι γιατί ο αντεστραμμένος καθρέπτης παραπέμπει σε μια κανονιστική-σημαίνουσα κατάσταση του αντικειμένου, δημιουργεί δηλαδή μια "μαύρη τρύπα"(όπως θα λεγε ο Κίπενμπεργκερ) ανάμεσα στη νοηματοδότηση και την πραγματική του διάσταση. Τουναντίον. Ο λόγος είναι πως πολύ απλά κάθε υλική αντιστροφή παραπέμπει σε μια φθορά της εγγενούς υλικής διαστασης, της πραγματο-λογικής δηλαδή ιδιότητας του όποιου αντικειμένου. Και φυσικά αυτή η φθορά διευκολύνει μια α-πολιτίκ ανάγνωση του έργου, μια ανάγνωση κομμένη στα μέτρα και στα σταθμά των εκάστοτε διαιωνισμένων θεσμών [institutions] που χρησιμοποιούν κατα κόρον ριζοσπαστικούς καλλιτέχνες ως δεκανίκι ευαισθησίας.
Κάτι τέτοιο φυσικά η Σώτη το έχει απορρίψει μετά βδελυγμίας, ήδη από το περιβόητο καλοκαίρι του 1987 όταν και κατέθεσε μαζί με τους υπόλοιπους καλλιτέχνες της λεγόμενης υπο-πρωτοπορίας στο φεστιβάλ του Ινόι το "My bed:A night like all the others", έργο-σταθμό για εξέλιξη της μετα-προδρομικής φάσης των εικαστικών τεχνών. Θα θυμάσαι φυσικά πως το έργο έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία για όλους εμάς που ακόμη πιστεύαμε στην αδυνατότητα και τη μη-αναπαραστασημότητα της ροπής (με τη ρετρο-ρομαντική έννοια του όρου φυσικά).
Γι αυτό λοιπόν τείνω να διατηρώ τις επιφυλάξεις μου σχετικά με τα λεγόμενα της Σώτης, και -αν και δε θα το ήθελα- ίσως να τολμήσω να ισχυριστώ πως υπάρχει μια δόση σκοπιμότητας στην όλη ιστορία. Παρακαλώ αν υπάρχει ακουστικό υλικό να προσκομιστεί το συντομότερο.
ΆντηςΣαράντης
Φίλε μου Άντη. Να σε λέω Άντη?
Μιλάς για χάλκευση. Σε παρακαλώ να μετράς τα λόγια σου. Νομίζω το οφείλεις στη 15ετή όμορφη περιπέτεια που ζήσαμε μαζί, στην προσπάθειά μας να μυρίσουμε αυτό το μυστικό ρόδο, που κάποιοι αποκαλούν Τέχνη. Αν η Σώτη μπορούσε να μιλήσει (και να γίνει κατανοητή) θα έβαζε τα πράγματα στη θέση τους. Μα η Σώτη δε μιλά πια. Όχι, δε μιλά πια με λόγια.
Κι έτσι, πρέπει εγώ να ρίξω φως στις περί της ‘Άρπας’ διαστρεβλώσεις που δημόσια αναπαρά(γα)γεις (όχι δίχως κάποια κουτοπονηριά). Και συγχώρεσέ με αν γίνομαι σκληρός – το οφείλω, θυμίζω, στην όμορφη ‘περιπέτειά’ μας.
Λες:
Από την πρώτη στιγμή αρνήθηκε ηχηρά το χαρακτηρισμό "καλειδοσκοπικό σχόλιο πάνω στον ίλιγγο της ματαιοδοξίας", που εύκολα κότσαραν μερικοί. Γιατί για τη Σώτη, όπως πολύ καλά θα όφειλες να γνωρίζεις Ιούλιε, η ματαιοδοξία δεν είναι ιλιγγιώδης(με όσες Ριμποφσκικές παραμέτρους μπορεί να υπονοεί αυτό) άλλα κάτι το στυφό, το δύσκολα αφομοιώσιμο(μήπως εδώ θα έπρεπε να σκεφτούμε το "αναφομοίωτο" όπως ορίστηκε σαν έννοια από την ουγγρική νουβελ βαγκ και τους καλλιτέχνες της nop-art).
Αυτό φυσικά επιβάλλει μια καθαρά πολιτική ανάγνωση του έργου και όχι απλά μια υπαρξιστική.
Φίλε μου Άντη. Δυσκολεύομαι να πιστέψω (αν και μπορώ να καταλάβω το γιατί) ότι υιοθετείς μία τόσο ρηχή ερμηνεία του (Ριμποφσκικού ή όχι αδιάφορο) ‘ιλίγγου’. Για τη Σώτη, η ματαιοδοξία είναι ιλιγγιώδης ως προς το ότι θέτει σε κίνηση ένα στυφό (ναι!) μηχανισμό αυτό-στροβιλισμού, που μεθά το άτομο καθώς (the very moment τολμώ να πω) του αφαιρεί το ίδιο το αντικείμενό της. Οι Ούγγροι καλλιτέχνες που αναφέρεις, όπως και εκείνοι της nop-art (τουλάχιστον το πιο υγιές κομμάτι τους), είχαν έγκαιρα σκιαγραφήσει εκείνες τις συναισθηματικές καταστάσεις όπου ίλιγγος και ‘αναφομοίωτο’ εφάπτονται: και, οποία έκπληξις, η ματαιοδοξία είναι η κατεξοχήν τέτοια κατάσταση (βλέπε Noping The Nopet: Nop-Art and Urban Disenchantment in the 80s, Panu Smelsvky, σελ.122). Τώρα γιατί το αγνοείς αυτό, και μάλιστα βαφτίζεις την άγνοιά σου ‘καθαρά πολιτική ανάγνωση του έργου’, μόνο εσύ θλιβερέ φίλε μου το ξέρεις.
Στα περί της δυσπιστίας σου περί της χρήσης του χαρακτηρισμού ‘αντεστραμμένος καθρέπτης’ από τη Σώτη τώρα. Λες:
δε μπορώ να πιστέψω πως τη (σ.σ την άρπα) χαρακτήρισε "αντεστραμμενο καθρέπτη ενός κόσμου"… Ο λόγος είναι πως πολύ απλά κάθε υλική αντιστροφή παραπέμπει σε μια φθορά της εγγενούς υλικής διαστασης, της πραγματο-λογικής δηλαδή ιδιότητας του όποιου αντικειμένου. Και φυσικά αυτή η φθορά διευκολύνει μια α-πολιτίκ ανάγνωση του έργου, μια ανάγνωση κομμένη στα μέτρα και στα σταθμά των εκάστοτε διαιωνισμένων θεσμών [institutions] που χρησιμοποιούν κατα κόρον ριζοσπαστικούς καλλιτέχνες ως δεκανίκι ευαισθησίας.
Τι φοβάσαι? Πε μου. Ένιωσες να απειλείται ο περιχαρακωμένος, δογματικός αυτιστικός μικρόκοσμος των ματεριαλιστικών βεβαιοτήτων σου? Και όποιος προτείνει μια όχι αυστηρά ντετερμινιστική ανάγνωση είναι ‘α-πολιτίκ’ και ‘στην υπηρεσία των institutions’? Μήπως είμαστε και βαλτοί των Αμερικάνων? Άντη, σοβαρέψου. Είναι πραγματικά κρίμα πως ένα κόμμα με την ιστορία του ΚΚΕ συνεχίζει να μοιράζει απλόχερα παρωπίδες και αναθέματα. Άντη, δεν έχουμε το δικαίωμα πια για τέτοιες συμπεριφορές – η Ιστορία δεν θα μας το συγχωρέσει. Το προλεταριάτο δε θα μας το συγχωρέσει.
Φυσικά η Σώτη έχει απορρίψει άλλα πράγματα μετά βδελυγμίας με το "My bed: A night like all the others". Πράγματα που αποκρύπτεις. Άλλωστε, ήδη από τότε, η Σώτη έρεπε (με την έννοια που αναφέρεις) και φρόντιζε να το αναπαριστά ξεκάθαρα και ανοιχτά, δίχως την έγκριση του (όποιου) Polit Buro.
Τώρα τα ‘περί σκοπιμότητας’ δεν θα τα σχολιάσω. Κνίτικες ρητορικές περί ‘προβοκάτσιας’ μου προκαλούν μονάχα το γέλιο.
Συντροφικά,
ο παλιός σου ‘φίλος’ Ιούλιος Πτιμπέρ.
Με αποκαλείς δημόσια κομμουνιστή με παρωπίδες,μέχρι και Κνίτη...Ξεχνάς πως ήμουν απ τους πρώτους μαζί με τον Λεωνίδα τον Κοτζάμπαση που (και υπάρχουν πολλοί μάρτυρες που μπορούν να το επιβεβαιώσουν αυτό) σκίσαμε τις κομματικές μας ταυτότητες στην κεντρική συγκέντρωση του κόμματος στην πλατεία Κολιάτσου μπροστά στο ενδεχόμενο της «βρώμικης» συγκυβέρνησης το ΄89. Τότε άλλοι με αποκάλεσαν ρουφιάνο της ΚΥΠ και άλλοι αντεπαναστάτη...Άλλα ας είναι Ιούλιε, μπόρα είναι θα περάσει που λέει και μια λαϊκή σοφία.
Επειδή το μεταίχνιο είναι μια πολύ σοβαρή προσπάθεια ανθρώπων με μεράκι-και γούστο!- για την τέχνη(θα τολμήσω να πω μάλιστα απ τις λίγες που λειτουργούν ανεξάρτητες κόντρα σ’ αυτή τη χαβούζα ή ρουφήχτρα που κάποιοι ονομάζουν πολιτιστική βιομηχανία) δε θέλω να ρίξω άλλο το επίπεδο συνεχίζοντας να αναφέρομαι σε προσωπικές και γαργαλιστικές λεπτομέρειες. Επίσης θ’ αποφύγω τις όποιες άλλες θεωρητικές συζητήσεις γιατί κάποιοι ίσως μας κατηγορήσουν για υπερθεωρητικοποίηση του όμορφου αυτού ρόδου που όπως και συ είπες ονομάζουνε τέχνη. Ένα όμως θα σου πω και βάλτο καλά στο μυαλό σου. Αν μπροστά στις δικές μου ματεριαλιστικές βεβαιότητες (sic) έχεις ν’ αντιτάξεις την αισθητικοποίηση μιας Άρνησης-πολιτικής ή όχι- τότε πέφτεις στην λούμπα των μαϊντανό-μικροαστών, αυτών δηλαδή που η πρωτοποριακή τέχνη εξ απ ανέκαθεν έβρισκε απέναντί της.
Τώρα, αναφέρεσαι στους Αμερικάνους. Δράττομαι της ευκαιρίας να σου πω πως οι ίδιοι «καλοί μας φίλοι» πριν λίγες μέρες στην παγωμένη και καταπράσινη Ελβετία συνέλαβαν τον Ρομάν Πολάνσκι, τον σκηνοθέτη που ένας Θεός ξέρει πόσα πολλά έχει προσφέρει στον σύγχρονο πολιτισμό.Σ’ αυτήν την οργανωμένη λοιπόν επίθεση κατά της τέχνης ποιος αντέδρασε? Δυο, ίσως και τρεις ισχνές κ αδύναμες φωνές ψευτοτιτίβισαν...Εδώ θα σου πω πως,έστω κι αν αυτό σε σοκάρει ή σε πιάνει απροετοίμαστο,έχω επισήμως αποσύρει την τελευταία μου ταινία Stamp Pete απ το επικείμενο φεστιβάλ του Βερολίνου ως ένδειξη ελάχιστης διαμαρτυρίας (βλ. http://www.vimeo.com/6863670 ) για τη σύλληψη του μεγάλου αυτού Ευρωπαίου δημιουργού. Και αυτό είναι το λιγότερο που μπορώ να κάνω εγώ και οι άλλοι άνθρωποι της τέχνης για να υπερασπιστούμε ένα μεγάλο συνάδελφο απ τα νύχια των αδηφάγων γερακιών. Καλώ το Μεταίχνιο να κάνει το ίδιο με την πολυαναμενόμενη Φλογέρα του Ρούμπικαν όσο κι αν αυτό μπορεί ν’ ακούγεται παράλογο. Ν’ αντιδράσουμε, να ξυπνήσουμε απ το λήθαργο που μας επιβάλλουν επιτέλους! Είμαι σίγουρος πως κ η Σώτη Ιούλιε το ίδιο θα έκανε...
Συντροφικά,
Άντης Σαράντης
Δημοσίευση σχολίου